پنجشنبه, ۲۲ شهریور ۱۴۰۳ /
دکتر مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران، در سفر اخیر خود به عراق در دیدار با عبداللطیف رشید، همتای عراقی خود ضمن تاکید بر همکاری های منطقه ای و وحدت میان کشورهای اسلامی، پیشنهاد برداشته شدن مرزهای کشورهای اسلامی را با بهره گیری از تجربه اتحادیه اروپا در این زمینه مطرح نموده است.
عارف دهقاندار پژوهشگر مسائل خاورمیانه به اسپوتنیک گفت: این سخنان پزشکیان در حالی بیان می شود که شرایط منطقه‌ای آشوب زده خاورمیانه بسیار متفاوت از اروپاست. حتی در خود اتحادیه اروپا نیز اختلافات زیادی میان برخی از کشورهای عضو وجود دارد و رخدادهایی همچون خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و رشد احزاب و جریانات راست افراطی با گرایشات ناسیونالیستی و ملی گرایانه، نشان از تضعیف چندجانبه گرایی در سطح اروپا دارد.دهقاهندار افزود، طی سال‌های اخیر، مرزهای شرقی ایران وضعیت مناسبی نداشته و به گفته وزیر کشور، ایران امکان و تحمل پذیرش این حجم از مهاجران افغانستانی را نیز ندارد و به دنبال وضع قوانین سخت گیرانه تر در قبال اتباع غیر قانونی افغانستانی است. همچنین افغانستان همواره منشا صدور تروریسم و مواد مخدر به ایران بوده است و معضلات امنیتی ناشی از این مسئله باعث شد که در انتخابات اخیر ریاست جمهوری، یکی از کاندیداها کشیدن دیوار در مرزهای شرقی کشور را مطرح نماید. وجود گروهک های تروریستی همچون “جیش العدل” در مرز میان ایران و پاکستان نیز موجب ناامنی در مرزهای جنوب شرقی کشور شده و این گروهک بارها دست به اقدامات تروریستی در مناطق مرزی ایران زده است. وی در ادامه گفت، وضعیت در مرزهای غربی هم چندان مناسب نبوده و با وجود گروهک‌های تجزیه طلب و امکان نفوذ زمینی عناصر وابسته به گروهک های افراطی و سرویس های جاسوسی اسرائیل، نمی توان بدون برطرف کردن تهدیدات امنیتی، سخن از محو و یا برداشته شدن مرزها میان کشورهای اسلامی به میان آورد.لازم به ذکر است که اجرای این دست سیاست های سختگیرانه در قبال شهروندان سایرین، در میان کشورهای دیگر منطقه نیز وجود داشته و برخی کشورها به واسطه نزاع های ژئوپلتیک و تهدیدات امنیتی، سیاست های سختگیرانه ای را برای ورود شهروندان سایر کشورها اتخاذ نموده اند. البته به نظر می رسد که این سخنان با در نظر گرفتن ملاحظاتی از سوی دکتر پزشکیان بیان شده باشد و بیش از هر چیز بعد اقتصادی آن مد نظر باشد. گشایش محورهای ترانزیتی و معافیت از تشریفات گمرکی می تواند شرایط را برای صادرات سهل تر کالا میان کشورهای اسلامی را فراهم آورده و منافع اقتصادی همه را در نظر بگیرد. البته این را نیز باید در نظر داشت که اقتصاد کلان کشورهای اسلامی بسیار شبیه به یکدیگر بوده و اکثریت آنها صادر کننده انرژی هستند.عارف دهقاندار در پایان خاطر نشان کرد، در نهایت به نظر می رسد که بیان این پیشنهاد در شرایط فعلی تا حتی غیر عملیاتی بوده و نیاز به فراهم کردن زیرساخت های فراوانی دارد که از جمله آن تلاش برای مبارزه با تروریسم از طریق همکاری های چند جانبه است. همچنین باید در نظر داشت که تعارض منافع و نزاع های ژئوپلیتیکی نیز میان برخی کشورهای اسلامی وجود داشته و قدرت‌های بزرگ نیز گاه از این نزاع ها به نفع خود بهره برداری می کنند. کشورهای اسلامی در شرایط فعلی می بایست به سمت شکل دادن یک مجمع همکاری امنیتی و اقتصادی حرکت کرده و در سطح عملیاتی نیز می توان امکان لغو روادید میان این کشورها را بررسی نمود.
