باید یک مدیر اقتصادی معاون اول می‌شد، نه یک چهره سیاسی

بزرگنمایی تصویر

به گزارش مشرق، روزنامه کیهان در ستون خبر ویژه خود نوشت: روزنامه سازندگی، معاون اولی عارف را امیدوارکننده خواند و به قلم یک عضو حزب اتحاد ملت نوشت: بیستم خرداد ماه امسال، مسعود پزشکیان، کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری پس از اعلام رسمی اسامی نامزدهای تایید صلاحیت شده به بنیاد امید ایرانیان و به دیدار محمدرضا عارف رفت. بیش از یک ماه‌ونیم پرفرازونشیب و لبریز از بیم‌وامید از آن دیدار گذشته است و دکتر عارف پس از مراسم تنفیذ به ‌عنوان معاون اول دکتر پزشکیان منصوب شد. اگرچه شواهد نشان می‌دهد که دیدار سیدمحمد خاتمی و مسعود پزشکیان در شب پیش از تنفیذ و در پاستور به احتمال قریب به یقین، کاتالیزور این اقدام بوده است اما منطقاً نمی‌توان نطفه اولیه این تصمیم را مرتبط با دیدار بعدازظهر۲۰ خرداد ندانست. آقای سیدمحمد خاتمی عارف را گزینه دارای اولویت برای چنین جایگاهی می‌داند.
روزنامه هم میهن نیز از قول غلامحسین کرباسچی، عارف را «وفادار به خاتمی با کمترین زاویه» معرفی کرده و نوشت: انتخاب عارف شعار پزشکیان را درباره جوانگرایی به چالش نکشیده است. این انتخاب شعار پزشکیان مبنی بر عدم سابقه افراد در دولت‌های قبلی را هم زیرسؤال نبرده چرا که او معاون اولی جای افراد جوان بی‌تجربه نیست. پزشکیان آن‌قدر تحرک و توان اجرائی دارد که از معاون اول توقع نمی‌رود که بتواند در مسائل اجرائی مانند جوان سی، چهل‌ساله عمل کند… به نظرم عارف به نسبت بقیه گزینه‌ها انتخاب مناسب‌تری است.
کرباسچی در پاسخ به این سؤال که با وجود انتقادات به عملکرد عارف در فراکسیون امید مجلس، انتخاب او سیگنال منفی محسوب نمی‌شود؟ تاکید کرد: «مجلس فرق می‌کند، آنجا هم انتقادی که به عارف مطرح بود، شاید ناشی از عملکرد شخصی او نبود. در مجلس و فراکسیونی که حدود ۱۰۰ الی ۱۱۰ نفر به اسم اصلاح‌طلب حضور داشتند و جمع و جور کردن آنها و اینکه یک خط مشی متفق‌القولی داشته باشند، فرق می‌کند. آن زمان هم خود بنده نسبت به عملکرد فراکسیون در مجلس انتقاد داشتم اما در مقام معاون اولی، آقای عارف سابقه‌ای دارد که مربوط به دولت خاتمی است و از طرفی پزشکیان هم گفته که من خط‌ و مشی دولت خاتمی را دارم و من خوشحالم که پزشکیان به همان خط و مشی دولت خاتمی وفادار بوده است… طیب‌نیا باهمه محاسنی که دارد و قطعاً در زمینه اقتصادی فرد توانمندی است اما عارف به لحاظ تجربه‌ای که در مقام معاون اولی خاتمی داشته، تجربه بیشتری در زمینه مسائل مختلف دارد و نگاه او به مسائل فقط نگاه اقتصادی نیست.
اما در همین حال روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی با عنوان «خشت اول کابینه» نوشت: مسعود پزشکیان، اولین انتصاب‌ها را در کابینه خود انجام داد تا تکلیف معاون اول مشخص شود. هرچند برخی نسبت به انتخاب اول رئیس‌جمهوری نقد داشتند، اما گروهی نیز با توجه به شرایط کنونی و توضیح برخی شرایط، این انتخاب را برای آغاز کار مناسب دانستند. نکته مهمی که باید به آن توجه شود این است که دولت چهاردهم در میدان داخل و خارج، با چالش‌های بسیاری دست و پنجه نرم خواهد کرد. عبور بهینه از این چالش‌ها به اعتمادسازی قوی میان مردم و دولت نیاز دارد. بخش قابل‌ توجهی از این اعتمادسازی با معرفی تیم خبره دولت چهاردهم شکل می‌گیرد؛ تیمی که اولا آگاه به وضعیت اضطراری بحران‌های اقتصادی باشد. ثانیا با ادبیات موضوع آشنا و استراتژی مشخصی برای حل ناترازی‌های عمده اقتصاد ایران داشته باشد. در روزهای گذشته، زمزمه‌هایی مبنی بر انتخاب تیم دولت چهاردهم با یک رویکرد کارشناسی به گوش می‌رسید. این موضوع باعث شده که بسیاری انتظار داشته باشند گزینه‌های امیدوارکننده وارد دولت شوند. باید توجه داشت که مهم‌ترین نیاز دولت چهاردهم برای حل چالش‌های اقتصادی اعتمادسازی میان مردم و سیاستگذاران است. از سوی دیگر، چهره‌های سفارشی یا رویکرد سیاسی در انتخاب اعضای کلیدی، شرایط را برای جلب اعتماد مردم سخت خواهد کرد. از نگاه اقتصاددانان، دو سال نخست شروع به کار دولت، برای انجام اصلاحات اساسی بسیار سرنوشت‌ساز است و گام اول برای شروع اصلاحات داشتن یک تیم توانمند، کارشناس و مقتدر است.
مسعود پزشکیان، معاون اول خود را منصوب کرد. این انتصاب‌ در حالی انجام شد که انتخاب احتمالی گزینه‌های دیگر، نظیر علی طیب‌نیا به عنوان یک چهره اقتصادی، برای پست معاون‌اولی به گوش می‌رسید. بعد از این انتخاب، دو نگاه در بین کارشناسان شکل گرفت، گروهی این انتخاب را یک حرکت مناسب برای شروع شطرنج دولت عنوان کردند و برخی دیگر پس از این انتخاب، نقدهایی را مطرح کردند. شرایط ویژه کشور اقتضا می‌کند که دولت از آزمون و خطا بپرهیزد. به طور کلی، دو سال نخست عمر دولت هر یک از رؤسای جمهوری که بر سر کار می‌آیند، سرنوشت‌ساز است و کارنامه نهائی آنها را کمابیش تعیین می‌کند. در صورت عملکرد ضعیف در دو سال نخست، بی‌اعتمادی عمومی به دولت، کار را در ادامه سخت‌تر خواهد کرد. پیش از این اعلام شده بود یک چهره اقتصادی معاون اول دولت پزشکیان خواهد شد. اما اکنون که این اتفاق نیفتاده است، باید تاکید کرد میان معاون اول و تیم اقتصادی باید هماهنگی وجود داشته باشد تا اتفاقات مهم امکان رخ دادن داشته باشند. اگر سهم‌خواهی در تعیین سمت‌های مهم مدیریتی جای چهره‌های کارشناسی را تنگ کند، دور از انتظار نخواهد بود که نتایج پیشین تکرار خواهد شد. علاوه‌بر این، حضور نام‌های سفارشی در کابینه موجب ناامیدی عمومی از اصلاحات و وعده‌های انتخاباتی می‌شود. شرایط فعلی کشور اقتضا می‌کند همه اعضای کابینه دولت چهاردهم وجهه اقتصادی قابل قبولی داشته باشند.