دوشنبه, ۱۱ تیر ۱۴۰۳ /
دیلمان جدیدترین ناوشکن نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است؛ ناوشکنی که «جدیدترین» را نمی‌توان تنها ویژگی برتر آن برشمرد بلکه پیشرفته‌ترین ناوشکن کلاس موج ساخته‌شده تاکنون با قابلیت‌های فنی و رزمی برترساز نیز از دیگر ویژگی مهم دیلمان محسوب می‌شود که در این نوشتار قصد داریم به آنها بپردازیم.
پیش از اشاره به ویژگی‌ها و قابلیت‌های جدید این ناوشکن، ابتدا باید نگاهی به پیشینه و نمونه‌های قبلی داشت. دیلمان محصولی از ناوشکن‌های کلاس موج است که ناوشکن جماران نخستین محصول از این خانواده به شمار می‌رود که در سال ۱۳۸۸ با حضور فرمانده معظم کل قوا به ناوگان جنوب نداجا ملحق شد.
ناوشکن‌های کلاس موج به طور کلی ناوشکن‌هایی با طول ۹۴ متر، عرض ۱۱ متر و وزنی بین ۱۳۰۰ تا ۱۵۰۰ تن محسوب می‌شوند.
همانگونه که اشاره شد، نخستین موج تولیدشده، جماران بود. هرچند تجهیزات جماران در سال‌های بعد دستخوش تغییرات و ارتقا شد، اما جماران در زمان رونمایی در سال ۱۳۸۸ مجهز به موشک کروز ضدکشتی، توپ دریایی، اژدر، موشک‌های پدافندی و سامانه راداری سه‌بعدی عصر بود.
دماوند دومین ناوشکن از کلاس موج محسوب می‌شد که در حقیقت با همان امکانات ناوشکن جماران ساخته شده و در سال ۱۳۹۳ به ناوگان شمال نیروی دریایی ارتش الحاق شده بود. دماوند از نظر ویژگی‌های ظاهری و تسلیحاتی مشابه جماران بود با این حال ویژگی بزرگ دماوند این بود که نخستین ناوشکن جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر به حساب می‌آمد.
سومین ناوشکن از کلاس موج در نیروی دریایی ارتش، «سهند» است. برخلاف جماران و دماوند که توسط صنایع دریایی وزارت دفاع ساخته شده‌اند، سهند در کارخانجات نیروی دریایی ارتش در ناوگان جنوب ساخته شد. اما این تنها تفاوت سهند با جماران و دماوند محسوب نمی‌شد؛ سهند نخستین ناوشکن کلاس موج بود که روی آن سامانه دفاع نقطه‌ای کمند نصب شده بود که می‌توانست از خود و یگان‌های همراه با استفاده از این سامانه در برابر تهدیدات ارتفاع پست مانند موشک‌های کروز حفاظت کند.
از دیگر تفاوت‌های سهند با جماران و دماوند، طراحی بدنه بود. در این طراحی با یکپارچه گرفتن بدنه اصلی ناوشکن، پنهان‌کاری و رادارگریزی بیشتر ناوشکن را به همراه داشت. امکان پذیرش بالگردهای بزرگتر هوادریا مانند SH۳ با استفاده از پد فرود بالگرد بزرگتر در ناوشکن سهند دیگر تفاوت آن نسبت به جماران و دماوند محسوب می‌شود.
سهند نیز مانند دماوند در بعد تسلیحات به موشک کروز ضدکشتی ، توپ دریایی، اژدر، موشک پدافندی و سامانه راداری کشف اهداف هوایی است.
دنا اما چهارمین عضو از خانواده ناوشکن‌های کلاس موج محسوب می‌شود که دریانوردی دور دنیای آن در قالب ناوگروه ۸۶ نداجا، برای این ناوشکن شهرت جهانی به ارمغان آورد.
صورت‌بندی تسلیحاتی ناوشکن دنا هم مانند ناوشکن‌های جماران و دماوند است با این تفاوت که در حوزه سامانه‌های جنگ الکترونیک دنا به سامانه‌های به‌روزتر و پیشرفته‌تری مجهز است.
برخاستن دیلمان از دماوند
همانگونه که اشاره شد، ناوشکن دماوند به عنوان دومین ناوشکن از کلاس موج در سال ۱۳۹۳ به عنوان نخستین ناوشکن جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر به ناوگان شمال نیروی دریایی ارتش الحاق شد، با این حال متاسفانه در دی‌ماه سال ۱۳۹۶ طی سانحه‌ای که در بندرانزلی رخ داد، این ناوشکن از مدار عملیاتی خارج شد.
از همان زمان ساخت دوباره یک ناوشکن در دریای خزر در دستور کار نیروی دریایی ارتش و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح قرار گرفت. با این حال رشد فناوری و توانمندی‌های ساخت و تولید کشورمان در حوزه صنایع دریایی طی سال‌های گذشته، متخصصان نداجا و وزارت دفاع را بر آن داشت تا با طراحی جدید، نسخه‌ای پیشرفته‌تر از ناوشکن‌های کلاس موج را ارائه کنند و همین موضوع منجر به تولد ناوشکن دیلمان به عنوان پیشرفته‌ترین و مجهزترین ناوشکن تولیدشده توسط جمهوری اسلامی ایران تاکنون شد اما ویژگی‌های جدید دیلمان چیست؟
نخستین وجه تفاوت ناوشکن دیلمان نسبت به دیگر ناوشکن‌های کلاس موج، طراحی جدید دکل است. دکل این ناوشکن برخلاف دیگر ناوشکن‌های کلاس موج از طراحی چهاروجهی و یکپارچه‌ای برخوردار است.
رادار ناوشکن دیلمان، از نوع آرایه‌فازی و به‌روزترین و پیشرفته‌ترین رادار نصب شده روی ناوشکن‌های ایرانی است که قابلیت کشف و رهگیری اهداف سطحی و هوایی مانند هواپیما، پهپاد، بالگرد، شناورهای سطحی و هدایت موشک‌های سطح به سطح و موشک‌های پدافندی را دارد.
مزیت اصلی این رادار نسبت به رادار عصر ناوشکن جماران و دماوند و رادار AWS دیگر ناوشکن‌های کلاس موج، غیرچرخان بودن آن است که باعث می‌شود اجزایی از ساختار رادار حذف شوند که همین موضوع باعث تسهیل موضوع تعمیر و نگهداری رادار و کاهش هزینه‌های مربوطه می‌شود.
هر وجه این رادار از ۱۰۰۰ عنصر راداری آرایه فازی برخوردار است که مجموعا از چهار هزار عنصر راداری تشکیل شده و قابلیت ردیابی چندین هدف را به صورت همزمان دارد چراکه نرخ بروزرسانی داده‌های این رادار کسری از ثانیه است.
از دیگر ویژگی‌های بارز این رادار، قابلیت‌های منحصر به فرد ضدجنگ الکترونیک(ECCM) از جمله ارسال تصادفی پالس فرستنده، جابه‌جایی و تعویض سریع فرکانس، تجزیه و تحلیل جمینگ(جنگ الکترونیک) برای سامانه فرستنده، کنترل حساسیت نسبت به زمان، تغییرات سریع فرکانس تکرار پالس و فشرده‌سازی پالس است.
تفاوت دیگر دیلمان نسبت به سایر ناوشکن‌های کلاس موج در قسمت پیشرانه است.
این ناوشکن از چهار موتور با چهار خط مجزای شافت و پروانه برخوردار است که به دلیل توان تحرک و مانور بیشتر آن در شرایط جوی دریای خزر است.
با استفاده از این توان، دیلمان می‌تواند تا حداکثر سرعت ۲۶ نات دریانوردی کند. همچنین ناوشکن دیلمان مانند دیگر ناوشکن‌های کلاس موج به یک موتور پیشرفته مجهز است.
دیگر برتری دیلمان نسبت به دیگر ناوشکن‌های کلاس موج، ترکیب و صورت‌بندی تسلیحاتی آن است به طوری که می‌توان دیلمان را مسلح‌ترین ناوشکن تولیدشده توسط جمهوری اسلامی ایران تاکنون عنوان کرد.
این ترکیب سلاح در چهار حوزه زیرسطح، سطحی، هوایی و خودحفاظتی است که در حوزه زیرسطحی، دیلمان مجهز به پرتابگر سه تایی اژدر در قسمت پاشنه ناوشکن است که با استفاده از این اژدرها می‌تواند با اهداف مختلف سطحی و زیرسطحی مقابله کند.
رکورددار حمل موشک کروز در ناوشکن‌های ایرانی
در حوزه رزم سطحی، نقطه اتکای اصلی ناوشکن دیلمان برخورداری از تعداد مناسبی موشک کروز ضدکشتی قادر و قدیر است که از حیث تعداد لانچرهای موشک تاکنون مسلح‌ترین ناوشکن کلاس موج به موشک‌های سطح به سطح محسوب می‌شود چراکه دیگر موج‌های ساخته‌شده مانند جماران، سهند و دنا هر کدام تعداد کمتری موشک کروز ضدکشتی را حمل می‌کنند.
انواع توپ‌های دریایی ساخت داخل از دیگر تسلیحات سطحی ناوشکن دیلمان محسوب می‌شوند که از این حیث با سایر ناوشکن‌های کلاس موج مشابهت دارند.
در حوزه توانمندی ناوشکن دیلمان در حوزه پدافند هوایی اما ماجرا کمی متفاوت است چراکه قرار است این ناوشکن نخستین ناوشکن کلاس موج باشد که به سامانه پدافند هوایی عمودپرتاب مجهز شود که جانمایی این سامانه در قسمت سینه ناوشکن دیلمان انجام گرفته و قرار است در آینده نزدیک نصب شود.
سامانه پدافند موشکی پیشرفته‌ای نیز برای دفاع هوایی از دیلمان در نظر گرفته شده که این سامانه نیز قرار است به‌زودی روی این ناوشکن نصب شود. این سامانه قابلیت درگیری با اهداف هوایی در برد و ارتفاع مناسب را دارد و می‌تواند پوشش دفاع هوایی خوبی را برای ناوشکن و یگان‌های تحت پوشش خود فراهم آورد.
سامانه دفاع نقطه‌ای در قسمت پاشنه دیلمان نصب شده که وظیفه محافظت از ناوشکن در برابر تهدیدات ارتفاع پست مانند موشک‌های کروز را بر عهده دارد. این سامانه یک سامانه سلاح با نواخت تیر بسیار بالا (گاتلینگ) است.
در حوزه خودحفاظتی نیز دیلمان مجهز است و می‌تواند برای منحرف کردن موشک‌های شلیک‌شده از سوی دشمن شلیک کند و از این حیث نیز دیلمان با سایر موج‌های تولیدشده اشتراک دارد.
به طورکلی می‌توان دیلمان را تولد کلاسی جدید در ناوشکن‌های ایرانی نسبت به ناوشکن‌های کلاس موج برشمرد که در آن عنصر پیشرفته بودن چه در طراحی و چه در زیرسامانه‌ها کاملا مشهود و برجسته است.
انتهای پیام/
