این موارد نشان دهنده به ثمر نشستن تلاشها برای بهبود روابط دو کشور پس از حملات هوایی متقابل هفته گذشته به اهداف به گفته آنها «شبه نظامیان» خواهد بود.
هفته گذشته تهران و اسلامآباد وارد یک سطح تازهای از تنش نظامی بیسابقه شدند. در این حملات، ابتدا تهران مدعی شد که موشکهایش به «دو مقر مهم» شبهنظامیان گروه جیش العدل در خاک پاکستان شلیک شده و بعد از آن نیز اسلامآباد مدعی شد که پایگاههای جبهه آزادیبخش بلوچستان و ارتش آزادیبخش بلوچستان را در خاک ایران هدف قرار داده است.
اینگونه شد که پاکستان سفیر خود از تهران را فراخواند و سفیر ایران در پاکستان نیز اجازه بازگشت به اسلام آباد را از دست داد. مضافا اینکه اسلام آباد اعلام کرد که تمامی مراودات دیپلماتیک و تجاری بین دو کشور در سطوح عالی را لغو میکند.
اما با گذشت چند روز از این حوادث، وزارت امور خارجه پاکستان روز دوشنبه اعلام کرد که «به دعوت جلیل عباس جیلانی وزیر امور خارجه پاکستان، حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲۹ ژانویه (۹ بهمن) به پاکستان سفر خواهد کرد.»
حملات تلافی جویانه ایران و پاکستان در زمره آشکارترین تجاوز فرامرزی بین دو کشور در سالهای اخیر بوده است و سطح هشدار در مورد بیثباتی گسترده منطقهای در پی وقوع جنگ بین اسرائیل و حماس را بالا برد.
موقعیت چین در حل اختلافات
در همین اثنا، مقامات چینی نیز روز دوشنبه اعلام کردند که از همان بعد انجام حملات هوایی ایران و پاکستان علیه یکدیگر، به طور مکرر با این دو کشور برای «آشتی بر سر اختلافات» در تماس است.
حملات متقابل ایران و پاکستان باعث شد تا چین در موقعیت عجیبی قرار گیرد. پکن از یک طرف با پاکستان یک رابطه دوستی همه جانبه دارد، و از طرف دیگر نیز ایران در سالهای اخیر به پکن نزدیکتر شده است و همین امر باعث شده تا چین اجازه پیدا کند تا نفوذ خود در منطقه غرب آسیا را افزایش دهد. همچنین، چین مقدار قابل توجهی نفت از ایران وارد می کند.
به هر روی، چین روز دوشنبه اعلام کرد که تماسهای نزدیک خود را با پاکستان و ایران حفظ میکند تا «اختلافات به آشتی برسد.» بیانیه وزارت امور خارجه چین در حالی است که گزارش شده سان ویدونگ، وزیر امور خارجه این کشور برای میانجیگری به پاکستان سفر کرده است.
در پی «حملات نظامی دقیق» بامداد پنجشنبه توسط پاکستان علیه آنچه «مخفیگاههای تروریستها» در استان سیستان و بلوچستان ایران خوانده شد، ۹ نفر کشته شدند؛ چین در همان روز پیشنهاد ایفای «نقش سازنده» برای کاهش تنش بین اسلامآباد و تهران را داد.
جامعه بینالمللی گزینههای محدودی برای کاهش تنشهای بین اسلام آباد و تهران دارد، اگرچه که ایالات متحده بر خویشتنداری تاکید میکند.
«آن پترسون» سفیر ایالات متحده در پاکستان بین سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ معتقد است که «تصمیم ایالات متحده برای حفظ فاصله خود با پاکستان و به ویژه ارتش این کشور، باعث شده تا نفوذ ایالات متحده بر اسلام آباد کاهش یابد.»
رئیس ستاد مشترک ارتش پاکستان در سفر اخیر خود به واشنگتن این پیام را با صدای رسا و واضح دریافت کرد؛ بطوریکه گویی واشنگتن نسبت به نگرانیهای پاکستان در مورد گسترش حملات فرامرزی از افغانستان و وضعیت اقتصاد پاکستان بیتفاوت است.
به غیر از چین؛ قطریهای پرکار که روابط خوبی با تهران و اسلامآباد دارند، میتوانند مانند سایرین از جمله کویت و شاید حتی عربستان سعودی، در رفع کدورتها بین تهران و اسلامآباد نقش داشته باشند.
وانگ ونبین، سخنگوی وزارت امور خارجه چین روز دوشنبه در یک نشست خبری از تماس تلفنی «ما ژائوزو» معاون وزیر امور خارجه چین با «علی باقری کنی» معاون وزیر امور خارجه ایران در روز یکشنبه و سفر «سان ویدونگ» (سفیر سابق چین در پاکستان و هند و یکی از معاونان فعلی وزیر خارجه چین) به پاکستان خبر داد و در مورد وضعیت فعلی گفت: «چین ارتباط نزدیک با ایران و پاکستان دارد.»
این حمله به نوعی در تلافی حملات موشکی و پهپادی ایران در روز سه شنبه گذشته علیه دو پایگاه گروه شبه نظامی بلوچ سنی جیش العدل در استان بلوچستان پاکستان، تلقی شد.
پاسخ نظامی پاکستان رخداد کم اهمیتی در روابط بین تهران و ایلام آباد نبود؛با این حال رئیس جمهوری ایران در مقام رئیس شورای عالی امنیت ملی دربارهی حمله به خاک ایران اعلام موضع نکرد.
به نقل از رسانههای ایران، وبسایت ریاست جمهوری در ۷۲ ساعت اول بعد از پاسخ نظامی پاکستان، دو سخنرانی عمومی از رئیسی در سفر به دماوند و فیروزکوه، یک سخنرانی در شورای اداری این دو شهرستان و یک سخنرانی از او در ستاد گرامیداشت دههی فجر را پوشش داده که «حتی یک جمله، حتی یک کلمه در رابطه با رخداد مهم حمله نظامی به خاک ایران» به چشم نمیخورد.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پایان افزود که «چین مایل است به ایفای نقش مثبت و سازنده در بهبود روابط ایران و پاکستان بر اساس نیازهای دو کشور ادامه دهد.»
پیشتر نیز چین موفق شده بود تا برای از سرگیری روابط دیپلماتیک بین ایران و عربستان میانجیگری کند و نقش خود در این منطقه را محک بزند.